มายาของจิต กว้างใหญ่ดั่งจักรวาล

ถาม:
อยากให้ครูบาอธิบายสิ่งที่ครูบาเขียนเมื่อเช้าว่า
“มายาของจิต กว้างใหญ่ดั่งจักรวาล ใจนี้กว้างลึก ไม่มีประมาณ
แต่สามารถเรียนรู้ได้ หากหาสิ่งที่ไม่เคลื่อนเจอ จะพบจิตโดยเนื้อแท้”

ตอบ:
ความคิดเคลื่อนไหม? ความสุขเคลื่อนไหม?
ถ้ามันไม่เคลื่อนมันคงสุขตลอดเวลา ถูกไหม?
แสดงว่าของที่มันเกิดขึ้นแล้วดับลงนั้นเรียกว่าของที่เคลื่อนทั้งหมด
.
ความคิดที่เมื่อก่อนเคยเชื่อแบบนี้
ก็เปลี่ยนไปเชื่อแบบนี้ เปลี่ยนไหม มันเคลื่อนไปหมดเลย
ทุกอย่างที่มันเคลื่อนเป็นมายา
ความรู้ ตัวสติ เมื่อมีสติ กำหนดรู้ สติเป็นกลางที่สุดแล้ว
เพราะสติตัวนี้ จะไม่มีดี - ไม่มีชั่ว มีเพียงแต่รู้
.
หรือที่เรียกว่า“จิต” จิตชนิดนี้ที่พระพุทธเจ้าแสดงไว้ เรียกว่า “สติ”
รู้อย่างเดียว ไม่ได้ว่าดี - ว่าชั่ว
ดี - ชั่วนั้น เป็นของเคลื่อน
ความดีก็เคลื่อน ความชั่วก็เคลื่อน แต่จิตตัวนี้ไม่เคลื่อน
.
ถึงบอกว่า ตอนมันคิดก็รู้ ตอนมันหยุดคิดก็รู้
ไอ้คิด กับ ไม่คิด “เปลี่ยน”
แต่ตัวที่ไป“รู้”ว่ามันคิดกับมันไม่คิด “ไม่เปลี่ยน”
.
เหมือนกับเราโกรธ เมื่อก่อนมันก็ไม่มีความโกรธ มันเหมือนความว่าง
มันเหมือนเราสงบอยู่ เหมือนความว่าง
ถ้าเปรียบความโกรธนั้น เป็นเหมือนพระอาทิตย์
ถูกกำเนิดขึ้นบนจักรวาล โดยวิธีการกำเนิดของมัน
มันมีต้นสายปลายเหตุนะ อยู่ดีๆมันจะเกิดขึ้นมาไม่ได้
ตามหลักวิทยาศาสตร์ที่เราคาดคะเนขึ้นมา
แล้วก็เกิดขึ้นมาเป็นพระอาทิตย์
.
ที่นี้.. หมดช่วงอายุขัยของพระอาทิตย์ ระเบิด
พระอาทิตย์เปลี่ยนไป“ไม่มี” แต่ความว่างก็ยัง“มี”
.
ความโกรธเมื่อก่อนก็ ไม่มี ในจิตเนี่ย
พอมีอะไรมากระทบ ปั๊บ มันโกรธ ก็รับรู้ว่ามันโกรธ.. เห็นไหม?
ตอนมันไม่โกรธ ก็รับ“รู้”ว่ามันไม่โกรธ
พอมันโกรธขึ้นมา เราก็รู้ว่ามันโกรธ
ความโกรธมันดับลงไปด้วยอะไรก็ตาม
ด้วยเหตุปัจจัยของมัน ก็รับรู้ว่ามันหายไป
เห็นไหมว่า “มันมีสิ่งที่เคลื่อน” กับ “สิ่งที่ไม่เคลื่อน”
.
ถ้าเห็นตัวนี้ ปุ๊บ เราจะเห็นว่า อ๋อ.. ไอ้สิ่งที่มัน เ ค ลื่ อ น ทั้งหมดนั้น
ไม่สามารถควบคุมบัญชาการมันได้
คือ.. เห็นว่าไอสิ่งเหล่านั้น เราไม่เอาแล้ว เดี๋ยวมันก็ไปจากกู
.
ครูบาไพศาล วันนั้นน่าจะโมโหอะไรสักอย่าง หน้าหงิกหน้างอมาเลย
นั่งฉันอยู่ข้างเรา เราก็ทักว่า เป็นอะไรหน้าบูดแท้
“มันอยู่กับผมไม่นานหรอกครับ เดี๋ยวมันก็ไป”
คือท่าน“รู้”ว่าท่านโกรธอยู่ และท่านก็“รู้”ว่ามันอยู่กับท่านไม่นานหรอก
ประมาทไม่ได้นะ เป็นคำพูดง่ายๆ แต่มันเข้าถึงแก่นธรรม
.
คือท่านเห็นความ เกิด-ดับ ของอารมณ์นั้น เห็นไหม .. .
มันลึกซึ้งนะ แล้วจะไปประมาทได้หรอ อย่างนั้นน่ะ
ท่านก็รู้ว่ามันโกรธอยู่ไง แต่กูยังจัดการมันไม่ได้
แต่กูก็รู้ เดี๋ยวมึงก็ดับไป พยายามอยู่เข้าใจไหม
พยายามดับมันอยู่.. . (ดูลม)
.
คือท่านเห็นว่าอารมณ์นั้น เป็นของที่เกิดดับ ที่ครูบาจะสื่อ ให้เห็นนะ
อารมณ์เป็นของเกิดดับ เห็นไหม แล้วท่านก็พยายามดับมันอยู่
แล้วท่านก็รู้ด้วยว่ามันอยู่ด้วยกับท่านไม่นานหรอก
แต่เพียงแค่ท่านยังดับได้ไม่ชำนิชำนาญไง แต่พยายาม
เห็นทำแต่ถนนอย่างนั้นนะ ไม่ธรรมดา พูดขึ้นมาแต่ละคำ.. .
.
นี่แหละที่เรียกว่าของที่ มันนิ่ง ไม่เคลื่อน
.
หลวงตาเคยพูดไว้ว่า ใครล่ะ ที่ไปรู้สุข ไปรู้ทุกข์
ทำไมมึงไปเป็นสุขไปเป็นทุกข์ ทำไมมึงไม่เป็น“ผู้รู้”
.
มึงไปเป็นแต่สุขกับทุกข์อยู่นั่นแหละ
ทำไมมึงไม่เป็น ไอ้ผู้ไป“รู้”มัน
.
นั่นแหละคือของไม่เคลื่อน เข้าใจไหม..
จะทำยังไงถึงจะทำตัวนี้มันเด่นขึ้นมา
สติ ตัวเดียวเลย ลมเข้าก็เคลื่อน.. ลมออกก็เคลื่อน..
ไอ้ตัวไป“รู้”ลมเข้า - ลมออก “ไม่เคลื่อน”
.
มันรู้อยู่ ที่มันเคลื่อนคือ ลมเข้า - ลมออก ถ้าจะพูดให้มันง่ายๆ
แต่มันจะเกิดไหมล่ะ? ปัญญาชนิดนี้
ถ้ า ไ ม่ ฝึ ก ไ ม่ มี ท า ง เ กิ ด ห ร อ ก
.
(บทความถอดจากไลฟ์สด #ครูบาฉ่าย คัมภีรปัญโญ 15 ก.ค. 66)
#วัดป่าบ่อน้ำพระอินทร์